REDUKCJA BLIZNY
Blizna - problem nie tylko estetyczny
Cesarskie cięcie jest inwazyjną operacją położniczo -ginekologiczną dla organizmu kobiety. Pozostaje po nim blizna, która wpływa na estetykę ciała oraz, co istotne, na możliwość ograniczenia ruchomości skóry oraz wszystkich tkanek połączonych zrostem w obszarze blizny. Następstwem nieprawidłowości w procesie formowania się blizny (i wpływu na pozostałe tkanki ciała) mogą być bóle głowy, niespecyficzne bóle kręgosłupa i w obrębie miednicy, a nawet w bardziej odległych partiach narządu ruchu.
Wczesna rehabilitacja, w tym masaż blizny po cesarskim cięciu, jest ważnym czynnikiem w procesie jej formowania się.
Czym jest blizna?
Blizna to zmiana skórna zbudowana z tkanki łącznej włóknistej, która powstaje w miejscu uszkodzenia skóry, a także tkanek głębiej położonych. Powstawanie blizn jest częścią naturalnego procesu gojenia oraz regeneracji skóry, podczas którego uszkodzoną skórę właściwą zastępuje tkanka łączna. Proces gojenia jest skomplikowany i składa się na niego wiele czynników, takich jak: aktywacja cytokin prozapalnych i fibroblastów, tworzenie włókien kolagenowych), rozpad nadmiernego kolagenu, aktywacja, udział układu odpornościowego skóry (SALT) i wiele innych.
3 etapy procesu formowania blizny:
I faza – faza zapalenia, trwa od dwóch do pięciu dni od operacji. Uczestniczą w niej specjalnie komórki żerne (makrofagi), które przyczyniają się do procesu prawidłowego procesu formowania blizny.
II faza – rozrostu i angiogenezy (tworzenia nowych naczyń krwionośnych). W tym etapie następuje odpowiednie gojenie się blizny. Występujący kolagen umożliwia wytworzenie się blizny. Etap ten trwa do ok. sześciu–ośmiu tygodni po operacji. Przy prawidłowym procesie gojenia uszkodzona skóra jest w 80% tak mocna, jak skóra zdrowa. Jednak zbyt intensywny proces kurczenia może przyczyniać się do powstania przykurczy i tym samym ograniczyć funkcję formowania tkanki i wpływać na ostateczny wygląd blizny.
III faza – zwana fazą modelowania/przebudowy, trwa od ok. pół roku do dwóch lat po operacji. Stanowi ona podstawową część procesu gojenia. Podczas fazy III zachodzi przebudowa blizny. Proces przebudowy może trwać nawet 12 miesięcy od urazu.
Cesarskie cięcie - skutki dla skóry
Jest to zabieg chirurgiczny podczas którego zostają przecięte skóra wraz z tkanką podskórną, powięzią i macicą. Mięśnie brzucha nie są przecinane, tylko rozsuwane na boki. Niestety, podczas rozsuwania mięśni brzucha dochodzi do przerwania tkanki, która je otacza, tj. powięzi, co staje się przyczyną możliwych zrostów podskórnych. Po cesarskim cięciu proces prawidłowego gojenia się rany to bardzo istotna kwestia, nie tylko ze względu na efekt estetyczny lecz, przede wszystkim, w znaczeniu przywrócenia prawidłowej funkcjonalności tkanek w obrębie zabiegu.
Zrosty są to sklejenia czyli zrośnięcia tkanek ze sobą w okolicy rany, także niewidoczne, bo pod skórą. Tkanki podczas gojenia zrastają się ze sobą. Zrosty są potrzebne do zabliźnienia rany, jednakże czasem powstaje ich zbyt wiele, przez co nie są w stanie przesuwać się względem siebie. Gdy zrosty obejmą okolice jelita, mogą wystąpić problemy trawienne, uczucie rozpierania w brzuchu, bolesne wzdęcia lub nawet niedrożność jelit. Aby zapobiegać poważniejszym konsekwencjom, należy przeprowadzić rehabilitację blizny.
Konsekwencjami zrostów po cesarskim cięciu, wynikającymi z obniżonej możliwości ślizgu pomiędzy kolejnymi warstwami tkanek, mogą być zespoły bólowe narządu ruchu. Często nie są one identyfikowane bezpośrednio z występowaniem blizny, ale mogą wpływać m.in. na zmniejszenie elastyczności powięzi, co może już mieć wpływ na inne narządy ciała. Do często spotykanych dolegliwości będą tu należały m.in. bóle głowy, zespoły bólowe kręgosłupa i obszaru miednicy.
Diagnostyka blizny po cesarskim cięciu
W diagnostyce ocenia się wygląd blizny oraz jej ruchomość. Ocena ruchomości blizny po cesarskim cięciu odbywa się poprzez ułożenie opuszków bądź całej dłoni bezpośrednio na bliźnie lub w jej okolicy. W takim chwycie wykonuje się przesuwanie blizny w różnych kierunkach. W ten sposób ocenia się przesuwalność skóry względem powięzi. W prawidłowych warunkach powinno się dać unieść bliznę. Natomiast brak możliwości uniesienia skóry potwierdza dysfunkcję w danym obszarze.
Rehabilitacja blizny po cesarskim cięciu - kiedy zacząć?
Wczesna rehabilitacja blizny po cesarskim cięciu zapobiega powstawaniu zrostów, a gdy one wystąpią, pomaga je rozluźnić. Rehabilitacja blizny wpływa na przywrócenie jej prawidłowej ruchomości oraz oddzielenie jej od otaczających tkanek. Blizna powinna być jak najbardziej elastyczna oraz ruchoma. Sesja terapeutyczna trwa ok. 30–45 min i odbywa się od 1. do 3. razy w tygodniu. Długość całej terapii jest zależna od stopnia twardości blizny oraz indywidualnej reakcji skóry i tkanek na postępowanie terapeutyczne. Pracę z blizną można zacząć nawet po roku lub później, ponieważ skóra i tkanki zachowują zdolność do przeformowania pod wpływem regularnych bodźców.
Nie wykonuje się masażu w przypadku blizn przerostowych (keloidów), blizn rumieniowych lub blizn z sączącą się wydzieliną. W przypadku blizn patologicznych pacjentka powinna zgłosić się do lekarza. W przypadku blizn poddawanych rehabilitacji (masażu) w programie autoterapii pacjentka otrzymuje instruktaż samodzielnych ruchów i chwytów terapeutycznych, które powinna sama wykonywać w domu.
Optymalnym terminem na podjęcie rehabilitacji blizny to 4-5 tygodni po zabiegu cesarskiego cięcia. Podstawową formą rehabilitacji jest praca manualna z blizną oraz jej mobilizacja. W dalszych etapach, w zależności od stanu skóry włączane są zabiegi mezoterapii dermapen, ultradźwięki lub peelingi chemiczne.
Podczas masażu może wystąpić uczucie ciepła związane z przekrwieniem, nieznaczny ból rozciąganych tkanek, swędzenie oraz pieczenie. Są to naturalne odczucia związane ze stymulacją i odnową poddanego terapii obszarowi.